?چه خوب است كه همه حمدها و تسبيحها را آن طورى بگوييم كه در قرآن مجيد از زبان حق جلّ و علا آمده و تسبيحات و حمد ملائكه و انبيا و تسبيح و تقديس آنها را حكايت مى‏فرمايد.

?انسان هم زبان و ذكرش را تأسيا بأنبياء و اولياء و ملائكة الله عادت دهد و آن گونه كه در قرآن آمده آن طور ذكر كند

حمد عبد به اقسام سه ‏گانه ‏اش‏

1⃣حمد قولى،
مثلا مى‏گوييم الحمد للَّه رب العالمين. شكرا للَّه.

2⃣حمد فعلى،
آن است كه بنده به حمد فعلى تن دهد، عبادت كند، وقف حق جلّ و علا باشد. در تمام افعالش، خيراتش، عباداتش وجه الله را بخواهد.
سوره مباركه هل أتى را كه درباره أبرار كمّل اولياء الله، امير المؤمنين و همچنين اهل بيت پيغمبر (ص) حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسين، آمده مى‏فرمايد: آن بندگان خدا به آن أسير و يتيم و مسكين فرمودند: إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ الله چشم طمع به مردم نداشته باشيد.

تو بندگى چو گدايان به شرط مزد مكن

كه خواجه خود صفت بنده پرورى داند

◀️هدف اين باشد كه به كوى او قدم بردارى. هر عضوى روى فطرت تكويني الهى خود كار كند، آن كار حمد آن عضو است. در هر حال انسان للَّه ربّ العالمين باشد.

و الحمد للَّه على كل حال.

?دون مقام انسان است كه براى اطفاى شهوت و آتش و غضب و … كار كند. غذا مى‏خورد براى ابقاى طبيعت خودش. سنّة الله بر اين جارى است كه انسان همسر داشته باشد و جز از اين راه زندگى اداره نمى‏شود. خدا را ببيند ابقاى نسل را ببيند. انسان بايد خيلى بلند نظر باشد.

3⃣حمد حالى،
به حسب روح و قلب است.
در كوى ما شكسته دلى مى‏خرند و بس
بازار خود فروشى از آن سوى ديگر است‏
به گونه‏اى كه انسان خودش حمد بشود. وجودش دار الحمد باشد كه از عالم عقول است.

⬅️ممدالهمم در شرح فصوص الحکم
⬅️حضرت علامه حسن زاده املی روحی له الفداء