امام چهارم(علیه السلام) در مسیر تربیت فرزندان همیشه با محبّت و احترام رفتار می­نمود. هنگام نصیحت کردن تحقیرشان نمی­کرد، تا مبادا غریزه­ی کمال جویی آنان سرکوب شود. حضرت زین­العابدین(علیه السلام) به عنوان یک مربّی و نیز معلّم به نقش دعا، مناجات و نیز غذای پاک و حلال، و انتخاب دوستان نیک برای فرزندان را توصیه می­فرماید:
الهی اُمدُد لی فی اَعْمارِهِم، وزِدلی فی ءاجالِهِم، و ربِّ لی صغیرَهُم و قوِّلی ضَعیفَهُم، واَصِحَّ لی أبدانَهم و أدیانَهُم وأخلاقَهُِم، و عافِهِم فی أنفُسِهِم و فی جَوارِحِهم، وفی کُلِّ ما عُنیتُ بِهِ مِن أمرهِم، وأدْرِرْلی و علی یدی أرزاقَهُِم..خدایا عمرشان را برای من دراز گردان، و مدت زندگانی­شان را بسیار نما، و خردسالانشان را برای من پرورش ده و ناتوانانشان را نیرومند ساز، و تن­های ایشان و آیین­ها و خوهایشان را برای من سالم بدار، و در جان­ها و اندامشان و در هرچه از کار ایشان می­کوشم تندرستی ده، و روزی­هایشان را برای من و به دست من فراوان گردان، … .
امام(علیه السلام)، یکی از ادعیه­ی صحیفه را به فرزندان اختصاص داد و در آن از خدا درخواست نمود که در تربیت و تأدیب و نیکی به فرزندان، او را یاری کند: وَاَعنّی عَلی تَربیتِهِم و تأدیبِهم و بِرّهم
امام با استعانت از خداوند برای تربیت فرزندان بر اهمیّت آن تأکید می­کند، و از این طریق مربّیان و والدین را به این امر مهم فرا می­خواند. گرچه امام(علیه السلام) به عنوان مربّی، تمام شرایط یک مربّی خوب را داراست، اما مقصود از این جملات تعلیم شیوه­ی درست تربیت کودکان است. از نظر امام(علیه السلام) نقطه­ی آغاز تربیت، توکل بر خدا و تربیت خویشتن است، و کسی می­تواند مربّی خوبی باشد که پیش از دیگران به تربیت خود بپردازد. همچنان که در رساله­ی حقوق می­فرماید:
وَامّا حَقُّ وَلَدِکَ فتَعْلمَ أنّهُ مِنکَ، وَمضافٌ إلیکَ فی عاجِل الدّنیا بِخَیرِهِ وَشرِّهِ، وَأنّکَ مسؤولٌ عَمّا وُلِّیتَهُ مِن حُسنِ الاَدبِ، والدَّلالةِ عَلَی ربّهِ، والمَعُونَةِ لَهُ علی طاعَتِه فیک و فی نفسه، فَمُثابٌ علی ذلکَ و مُعاقَبٌ، فأعْمَلْ فِی أمْرِه عَمَلَ المتزیّن بِحُسنِ أثرِهِ عَلیه فی عَاجِل الدّنیا حق فرزندت این است که بدانی او از تو است و خوبی و بدی او در دنیا بستگی به تو دارد و تو که سرپرستی او را به عهده گرفته­ای مسؤول تربیت و راهنمایی­اش به سوی خداوند و اطاعت او هستی، پس درباره­ی او مانند کسی عمل کن که کارش را در این دنیا به حسن اثر خویش آراسته می­کند، …..
نکته­ی دیگر این است که در بیانات فوق، امام(علیه السلام) همه­ی مربّیان را به رشد همه جانبه و متوازن شخصیّت متربّی در همه­ی ابعاد عقلی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی و جسمی توجه می­دهد.
احترام امام سجاد(علیه السلام) به فرزندان و کودکان در مسیر تعلیم و تربیت است. این شیوه برای مربّیان و متربیّان درس آموز و بهترین اسوه­ی عمل است. حاصل تکریم فرزندان در سیره­ی امام چهارم(علیه السلام) شخصیّت­های بزرگی همچون امام محمدباقر(علیه السلام) است که خود نیز به عنوان معلّم و مربّی بزرگ تعلیم و تربیت انسان­ها به شمار می­آید. آن هنگام که امام(علیه السلام) قصد معرفی فرزند خویش (امام پنجم) را به فردی دارد، ضمن اشاره به ایشان می­فرماید: إنّه وصیّی و وارِثی وَ عیْبَةُ عِلمی وَمعدِنُ العِلمِ و باقِر العِلم؛ او وارث، جانشین (امام بعد از من) و صندوق علم من و شکافنده­ی علم است.